نقدی بر ریشه‌های ذهنی نرخ بهره، رهیافتی عقلی مبتنی بر فلسفه‌ی اسلامی

تحقیقات و تحلیل‌های مربوط به ماهیت بهره‌ی پولی، با نقد و بررسی ریشه‌های بهره، به رد یا تأیید آن می‌پردازند. رویکردهای مبتنی بر شکل‌گیری بهره و ریشه‌های آن حول تعیین ریشه‌های عینی بهره، یعنی مولدیت سرمایه و جمعیت و ریشه‌های ذهنی، یعنی رجحان زمانی و رجحان نقدینگی می‌چرخد. مرکز ثقل دیدگاه موافقان و مخالفان بهره در دلایل نقلی برگرفته از ادیان و دلایل عقلی منبعث از اندیشه‌ی فلسفی لیبرالیستی بوده است. بر این مبنا ریشه‌های بهره، بر مبنای مطلوب بودن نگه داشت پول و عدم صدق قاعده مطلوبیت نهایی کاهشی، رجحان نقدینگی و رجحان زمانی با استفاده از پارادایم فلسفه‌ی لیبرالیستی تفسیر شده‌اند. این مقاله تلاش خود را بر نقد ریشه‌های ذهنی بهره با تأکید بر مبانی فلسفه اسلامی استوار ساخته است. رجحان زمانی به‌عنوان عامل «بین زمانی» بهره، رجحان نقدینگی و مطلوبیت کاهشی پول به‌عنوان عامل درون زمانی بهر منشأ ذهنی دارند و مطابق فلسفه حرکت و زمان در اندیشه اسلامی به دلیل عدم برخورداری از توان و قوه نمی‌تواند موجد پدیده‌ای زمانمند قلمداد شود. مقاله با استفاده از مفاهیم فلسفه اسلامی چون ماهیت، وجود، عینی یا ذهنی بودن وجود، به‌نقد ریشه‌های ذهنی بهره می‌پردازد. طبقه‌بندی P4,H43, P2, E43,E49 :JEL